Mantar Nasıl Temizlenir? Mantar Soyulmalı mı Yıkanmalı mı?

Mantar, mutfağımızın vazgeçilmez lezzetlerinden biridir. Lezzeti ve proteinli içeriğiyle özellikle vejetaryen/vegan beslenmenin en önemli ögelerinden biri olarak sayılabilir. Mantarı mutfağında sıklıkla farklı tariflerde kullanmak istesen de temizleme aşamasında kafan biraz karışıyor olabilir. İşte mantar temizliğinin püf noktaları:

Mantar Çeşitleri Nelerdir?

Mantar temizleme yöntemleri, mantarın türüne göre değişiklik gösterebilir. En sık tüketilen mantar çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Kültür Mantarı: Marketlerde en sık karşılaştığımız tür olan kültür mantarı, “agaricus bisporus” adıyla bilinen, dünya çapında yaygın olarak yetiştirilen bir mantar türüdür. Rengi beyaz ya da krem renkte olabilir. Genellikle sote, çorba, ızgara hali tüketilir. Pizzaların üzerinde gördüğümüz de genellikle kültür mantarıdır.

İstiridye Mantarı: Kültür ve kestane mantarından farklı bir şekle sahiptir ve genellikle pişirme öncesinde fazla temizleme gerektirmez. "pleurotus ostreatus” adını da istiridyeye benzeyen bu şekli nedeniyle almıştır. Genellikle açık gri, beyaz ya da hafif kahverengi tonlarında olabilir. Yumuşak ve etli yapısıyla hem lezzetli hem de düşük kalorilidir. İstiridye mantarını da çorba ve ızgaranın yanı sıra fırında pişirmeyi ya da güveç yapmayı deneyebilirsin. Ayrıca istiridye mantarı, protein, B ve D grubu vitaminleri, demir ve potasyum mineralleri açısından zengindir.

Kestane Mantarı: Kestane mantarı “agaricus bisporus”yani kültür mantarının bir varyasyonudur. Daha yoğun aromalı ve koyu renklidir. Şapka kısmı kahverengi, iç kısmı ise krem rengindedir. Daha sıkı bir yapıya sahip olduğu için pişirme sırasında dağılmaz ve dokusunu korur. Kestane mantarı da kültür mantarının kullanıldığı her yerde kullanıldığı gibi, sağlam yapısı sayesinde şapkalarından dolma yapmaya ya da makarna ve pilavların içine konmaya da uygundur. Kestane mantarı, lif ve antioksidanlar açısından zengindir. B grubu vitaminleri, potasyum ve selenyum gibi mineraller içerir.

Mantarları Temizlemenin Doğru Yolu: Yıkamak mı, Soymak mı?

Mantarlardan maksimum fayda alınabilmesi için doğru şekilde temizlenmeleri büyük önem taşır. Doğru temizleme yöntemi hem mantarın tazeliğini korumasını hem de pişirme sırasında lezzetinin ön planda olmasını sağlar. Peki, mantarları yıkamak mı, soymak mı daha doğru bir yöntem? Bir bakalım:

Mantarların gözenekli bir yapıya sahip olan yüzeyleri suyu hızla emme eğilimindedir. Bu nedenle yıkama işlemi yapılırken dikkat edilmesi gerekir. Mantarları akan suyun altında nazikçe, kısa bir sürede hızlıca yıkayabilirsiniz. Ancak uzun süre suda bekletmekten kaçınmalısın; aksi halde mantar fazla su emer ve pişirme sırasında gevşek bir yapıya sahip olabilir. Yıkadığın mantarları temiz bir mutfak havlusu ya da kağıt havlu ile nazikçe kurulayarak fazla nemini almak mantarların daha iyi pişmesini sağlar. Bazı uzmanlar ise mantarın hiç yıkanmaması gerektiğini söyler. Yıkamamayı tercih edeceksen, eğer yüzeyde toprak veya kir varsa, yumuşak bir fırça veya nemli bir bezle silerek temizlemek yeterli olabilir. Ek olarak üzerindeki kabuğu soyarak da temizleyebilirsin.

Genel kural olarak belki şöyle özetleyebiliriz: Hafif kirliyse yıkamak, kalın ve kirli bir kabuğa sahipse soymak, fazla hassas bir yüzeye sahipse silmek veya fırçalamak duruma göre daha doğru bir yöntem olabilir.

Mantarlar Yıkanır mı? Su ile Temas Ettiklerinde Ne Olur?

Mantarlar doğal olarak süngerimsi bir yapıya sahiptir, bu da suyu kolayca emmelerine neden olur. Bu yüzden yıkayacaksan hızlı olmalısın. Temizlikten hemen sonra bir kağıt havlu ya da temiz bir bez ile fazla suyu almalısın. Suya uzun süre maruz kalan mantarlar pişirme sırasında sulanabilir ve kıvamını kaybedebilir. Gözenekli yapısı nedeniyle üzerindeki kirleri de suyla birlikte içine çekebileceği söylenir. Bu yüzden yıkamak daha riskli olabilir.

Mantarın Taze Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

Taze mantarları seçmek ve doğru şekilde saklamak çok önemlidir. Mantarın taze olup olmadığını anlamak için dikkat edilecek bazı noktalar vardır. Bunlar mantarın görüntüsü, rengi, dokusu ve kokusudur. Taze mantar, beyaz ya da türüne göre parlak ve sıkı bir yapıya sahiptir. Kararmış, buruşmuş ya da yumuşamışsa taze değildir. Mantarın doğal topraksı bir kokusu vardır. Toprak kokusu yerine kötü bir koku varsa tüketilmesi önerilmez.

Temizlenen Mantarı Nasıl Uzun Süre Saklarsınız?

Mantarların genellikle temizlemeden saklanması önerilir. Marketten alınanların üzerinden genelde en fazla 1 hafta olacak şekilde bir son kullanma tarihi bulunur. Pazardan alınanlar da yine maksimum 1 hafta olacak şekilde buzdolabının sebzelik bölümünde saklanabilir.

Ancak mantarları temizlediysen bu şekilde uzun süre saklamak için de bazı uygun yöntemler vardır. Temizledikten sonra delikli bir kese kağıdında ya da hava alacak bir ambalajla buzdolabında saklayabilirsin. Bir diğer yöntem ise dondurmaktır. Mantarları doğrayarak ya da pişirerek dondurabilirsin. Doğrayarak saklayacaksan, birer pişirimlik porsiyonlara ayırıp buzdolabı poşetine koyabilirsin. Bu şekilde 6 aya kadar saklanabileceği söylenir. Eğer pişirerek saklayacaksan hava almayan bir kabın içerisinde dolaba koyabilirsin. Bu şekilde saklanan gıdalar en fazla 3 içinde tüketilmelidir.

Mantarları düzenli aralıklarla kontrol edin. Eğer renk değişikliği, kötü bir koku ya da yapışkan bir doku fark edersen, mantarlar bozulmuş olabilir. Bu yöntemlerle mantarları doğru bir şekilde saklayarak hem israfı önleyebilir hem de yemeklerin için her zaman taze malzeme seçeneği bulundurmuş olursun. Böylece yeni yıl yaklaşırken kutlamaları şenlendirecek bir şekilde mantarlar sofralarda yerini alabilir.